Ειδυλλιακά τοπία, υπέροχες θάλασσες, χρυσές αμμουδιές και πολλή διασκέδαση συνθέτουν ένα γλυκό καλωσόρισμα
Το «καλωσόρισες» της Αγίας Ειρήνης Η Νιος έχει τις καμπύλες μιας καλλίγραμμης νιας (Νιο λένε το νησί οι δικοί του άνθρωποι) που σε υποδέχεται με ανοιχτές τις αγκάλες της, τους πανέμορφους αμμουδερούς κόρφους της. Ισως να μην υπάρχει πουθενά αλλού ένα τόσο όμορφο καλωσόρισμα.
Η Αγία Ειρήνη λες και κτίστηκε στη χάρη των καμπυλών της Ιου. Ενα αριστούργημα του ασβέστη και της σκιάς, στέκει ήδη από το 1600 εκεί στο δεξί χέρι των καραβιών που έρχονται στο λιμάνι του Γιαλού, και στο αριστερό αυτών που φεύγουν. Πολλοί τρούλοι, δυο καμπαναριά, δυο γλάροι πάνω στον σταυρό, παιχνιδιάρες καμπύλες και «σοβαρές» ευθείες γραμμές δημιουργούν ένα περίτεχνο σκίτσο πάνω στο γαλάζιο μπλοκάκι του Αιγαίου. Και αυτή η ζωγραφιά έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην Ιο. Αυτή σε προϋπαντεί και αυτή σε κατευοδώνει. Αφού πρώτα όμως μεσολαβήσουν μερικές από τις πιο ειδυλλιακές στιγμές της ζωής του επισκέπτη.
Η Αγία Ειρήνη λες και κτίστηκε στη χάρη των καμπυλών της Ιου. Ενα αριστούργημα του ασβέστη και της σκιάς, στέκει ήδη από το 1600 εκεί στο δεξί χέρι των καραβιών που έρχονται στο λιμάνι του Γιαλού, και στο αριστερό αυτών που φεύγουν. Πολλοί τρούλοι, δυο καμπαναριά, δυο γλάροι πάνω στον σταυρό, παιχνιδιάρες καμπύλες και «σοβαρές» ευθείες γραμμές δημιουργούν ένα περίτεχνο σκίτσο πάνω στο γαλάζιο μπλοκάκι του Αιγαίου. Και αυτή η ζωγραφιά έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην Ιο. Αυτή σε προϋπαντεί και αυτή σε κατευοδώνει. Αφού πρώτα όμως μεσολαβήσουν μερικές από τις πιο ειδυλλιακές στιγμές της ζωής του επισκέπτη.
«Στη Νιο με ένα τους γρίφο που έπλεξαν οι Μούσες οι νέοι τον Ομηρο τον ψάλτη των ηρώων ελύπησαν. Μα οι θαλάσσιες οι Νεράιδες λούσαν το κορμί του στο νέκταρ και νεκρό τον απίθωσαν στης ακρογιαλιάς κάτω τα βράχια, γιατί τη Θέτη είχε δοξάσει, τον Αχιλλέα και τ΄άλλα παληκάρια και τα μεγάλα έργα του Λαερτιάδη, του Οδυσσέα από την Ιθάκη. Και η Νιος η πιο μακάρια στέκει νήσος στον πόντο, γιατί κρύβει, η μικρή αυτή, το αστέρι των Μουσών και των Χαρίτων». Αλκαίος Μεσσήνιος, «Υμνος εις την Ιον», Μετάφραση Φιλ. Σταθουλοπούλου Από πού πάνε για τη Χώρα Οταν φτάνεις στην Ιο, σε συνεπαίρνει η Αγία Ειρήνη, αλλά γρήγορα το µάτι σου κερδίζουν τα λευκά σπίτια και τα άλλα εκκλησάκια στην κορυφή του βράχου. Και είναι εξίσου γοητευτικό µε την εικόνα τους το καλντερίµι που σε φέρνει για να χαθείς ανάµεσά τους. Ξεκινά από τον Γιαλό, λίγο µετά τον Αϊ-Γιώργη τον Μπασµένο, και ανηφορίζει ως τη Χώρα, ανάµεσα σε αυλές µε γεράνια. Είναι στρωµένο µε γκρίζες πλάκες, µε το απαραίτητο «ντάµωµα». Εκεί δηλαδή που ανταµώνουν είναι βαµµένες µε ασβέστη. Σε όλη τη διαδροµή, µε τα πόδια φυσικά, σε συντροφεύουν οι πανοραµικές εικόνες του Γιαλού, µε τα καράβια να ταράζουν την ηρεµία του.
Η γεύση της Ιου
![]()
Ονειρο στον Μυλοπότα Ηταν το όνειρο µιας ασυµβίβαστης γενιάς, η «πατρίδα» της νεανικής υπερβολής. Τώρα είναι η πιο διάσηµη παραλία µεταξύ των 36 αµµουδιών που διαθέτει η Ιος – και όχι µόνο. ∆ιατηρεί σταθερά µια θέση µετ αξύ των πιο διάσηµων παραλιών της Ελλάδας. Πολυάνθρωπη, στηρίζει την οµορφιά της στο µάξιµουµ, αλλά τον Σεπτέµβρη αφήνει ναανακατευτούν µε τη«χρυσή» άµµο της και ψήγµατα του ελάχιστου. Ετσι κερδίζει σε γλυκύτητα...
Στην Ιο, το εστιατόριο του Γιώργου ∆ράκου «κλείνει» τη µια άκρη του θρυλικού Μυλοπότα, σαν µικρό ακρωτήριο. Υπάρχει εκεί από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60, από τότε που οι χίπις παραθέριζαν στις γύρω σπηλιές. Πίσω από το εστιατόριο κρύβεται ο ήλιος όταν πάει να βασιλέψει. Είναι κοµµάτι του τοπίου, σαν τη φαρδιά αµµουδιά, τα βράχια, τα σπίτια των Γάλλων απέναντι. Οι βάρκες είναι δεµένες και τα δίχτυα σωριασµένα κοντά στις µπλε καρέκλες. Τα κεφαλόπουλα τριγυρίζουν δίπλα ακριβώς, όπως και οι γάτες, και τσιµπολογούν τα ψίχουλα που πέφτουν από τα τραπέζια στο νερό.
Από τότε που ξεκίνησε να λειτουργεί αυτό το εστιατόριο άλλαξαν πολλά εδώ στον Μυλοπότα. Τα υλικά για την κουζίνα δεν έρχονται πια µε γαϊδούρι από τον Γιαλό. Ούτε οι πελάτες παίρνουν το µονοπάτι για να φτάσουν εδώ. Ούτε φυσικά βολεύονται µε ένα κρεβάτι και ένα τενεκεδένιο βρυσάκι στα δωµάτια που υπήρχαν από τότε πάνω από το εστιατόριο. Τώρα έρχεται αµαξιτός δρόµος και έχουν κτιστεί στις γύρω πλαγιές ξενοδοχεία πολλών αστέρων, όπως το Ios Palace ή το Far Out Spa, και στις σπηλιές, αυτά τα µεταφυσικά σχήµατα των βράχων της Ιου, δεν µένει κανένας. Ωστόσο κάποια πράγµατα δεν έχουν αλλάξει. Κάποιος πηγαίνει κάθε πρωί στο µικρό µποστάνι του για να µαζέψει κολοκυθοκορφάδες που θα γίνουν γεµιστές µε ρύζι (τα τσιµέτια) ή τηγανητές µε κουρκούτι.
Ενας άλλος τυροκοµεί και πήζει το ξινό, ένα µαλακό λευκό τυρί, «ενδηµικό» του νησιού, που το απλώνουν πάνω από τον ντάκο ή την ντοµατοσαλάτα. ∆εν έχει αλλάξει θέση ούτε το τραπεζάκι µε τους δύο λευκούς κουβάδες µε θαλασσινό νερό, εκεί στην άκρη της προβλήτας. Πάνω σε αυτό το µπλε τραπεζάκι καθαρίζονται τα φρέσκα ψάρια. Ιδιαίτερα οι µεγάλες κόκκινες σκορπίνες που θα γίνουν ψητές, µια συνήθεια που ταξίδεψε από την Κρήτη, οι οποίες είναι αποκάλυψη.
Η Ιος έχει ιδιαίτερα τυριά. Εδώ φτιάχνουν, εκτός από το ξινό, και ασκοτύρι, ένα πικάντικο τυρί (ξινή µυζήθρα, αλµυρό τυρί και θρούµπι) και κεφαλοτύρι. Φτιάχνουν επίσης γλυκά, όπως τα παστέλια για τους γάµους, τα µελιτίνια (µυζηθρόπιτες στον φούρνο), τα αμυγδαλωτά, τη μοσέντα (πίτα με χυμό καρπουζιού, κάτι σαν κέικ).
Απέραντο γαλάζιο στο Μαγγανάρι
Πηγή: tovima.grΑπό τότε που ξεκίνησε να λειτουργεί αυτό το εστιατόριο άλλαξαν πολλά εδώ στον Μυλοπότα. Τα υλικά για την κουζίνα δεν έρχονται πια µε γαϊδούρι από τον Γιαλό. Ούτε οι πελάτες παίρνουν το µονοπάτι για να φτάσουν εδώ. Ούτε φυσικά βολεύονται µε ένα κρεβάτι και ένα τενεκεδένιο βρυσάκι στα δωµάτια που υπήρχαν από τότε πάνω από το εστιατόριο. Τώρα έρχεται αµαξιτός δρόµος και έχουν κτιστεί στις γύρω πλαγιές ξενοδοχεία πολλών αστέρων, όπως το Ios Palace ή το Far Out Spa, και στις σπηλιές, αυτά τα µεταφυσικά σχήµατα των βράχων της Ιου, δεν µένει κανένας. Ωστόσο κάποια πράγµατα δεν έχουν αλλάξει. Κάποιος πηγαίνει κάθε πρωί στο µικρό µποστάνι του για να µαζέψει κολοκυθοκορφάδες που θα γίνουν γεµιστές µε ρύζι (τα τσιµέτια) ή τηγανητές µε κουρκούτι.
Ενας άλλος τυροκοµεί και πήζει το ξινό, ένα µαλακό λευκό τυρί, «ενδηµικό» του νησιού, που το απλώνουν πάνω από τον ντάκο ή την ντοµατοσαλάτα. ∆εν έχει αλλάξει θέση ούτε το τραπεζάκι µε τους δύο λευκούς κουβάδες µε θαλασσινό νερό, εκεί στην άκρη της προβλήτας. Πάνω σε αυτό το µπλε τραπεζάκι καθαρίζονται τα φρέσκα ψάρια. Ιδιαίτερα οι µεγάλες κόκκινες σκορπίνες που θα γίνουν ψητές, µια συνήθεια που ταξίδεψε από την Κρήτη, οι οποίες είναι αποκάλυψη.
Η Ιος έχει ιδιαίτερα τυριά. Εδώ φτιάχνουν, εκτός από το ξινό, και ασκοτύρι, ένα πικάντικο τυρί (ξινή µυζήθρα, αλµυρό τυρί και θρούµπι) και κεφαλοτύρι. Φτιάχνουν επίσης γλυκά, όπως τα παστέλια για τους γάµους, τα µελιτίνια (µυζηθρόπιτες στον φούρνο), τα αμυγδαλωτά, τη μοσέντα (πίτα με χυμό καρπουζιού, κάτι σαν κέικ).
Ο θεϊκός Οµηρος Ο Οµηρος, ως πρόσωπο ή ως προσωποποίηση της φωνής ενός ολόκληρου λαού, είναι παθιασµένος µε τον ήλιο, τη θάλασσα, τα νησιά, τα καράβια. ∆εν θα ήταν λοιπόν καθόλου απίθανο ο ποιητής της Ιλιάδας και της Οδύσσειας να αναπαύεται εδώ ψηλά στο βόρειο άκρο της Ιου, στην περιοχή Πλακωτός, σε µια βίγλα όπως αυτή που τοποθετεί τον Οδυσσέα κατά την περιπλάνησή του: (...) ανεβαίνοντας σε βίγλα απόκρηµνη, είδα τριγύρω ένα νησί, στεφανωµένο από πελάγη ατέρµονα. Οµηρος, Οδύσσεια
Μετάφραση Δ. Μαρωνίτης
Οι Nιώτες το πιστεύουν. Οχι µόνο ότι κείτεται εδώ, αλλά ότι στο νησί γεννήθηκε και η µητέρα του Κλυµένη. Επτά πόλεις µάρνανται σοφήν διά ρίζαν Οµήρου: Σµύρνα, Ρόδος, Κολοφών, Σαλαµίς, Ιος, Αργος, Αθήναι.
Στέφανος Βυζάντιος, Ιος
Και η πίστη είναι πιο ισχυρή από τη χαµένη σε σκοτεινούς αιώνες πραγµατικότητα. Πόσω µάλλον όταν υπάρχουν µαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων, όπως ο Ηρόδοτος, ο Πλούταρχος, ο Παυσανίας, ο Πλίνιος, για να επικαλεστούν. Αισθανόµαστε ότι το πνεύµα του θείου Οµήρου τριγυρνά εδώ. Πάνω από το µπλάβο πέλαγο, τα περίβρεχτα νησιά, τα κυανόπρωρα γοργά καράβια και κάτω από τον ολόλαµπρο ήλιο.
Μετάφραση Δ. Μαρωνίτης
Οι Nιώτες το πιστεύουν. Οχι µόνο ότι κείτεται εδώ, αλλά ότι στο νησί γεννήθηκε και η µητέρα του Κλυµένη. Επτά πόλεις µάρνανται σοφήν διά ρίζαν Οµήρου: Σµύρνα, Ρόδος, Κολοφών, Σαλαµίς, Ιος, Αργος, Αθήναι.
Στέφανος Βυζάντιος, Ιος
Και η πίστη είναι πιο ισχυρή από τη χαµένη σε σκοτεινούς αιώνες πραγµατικότητα. Πόσω µάλλον όταν υπάρχουν µαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων, όπως ο Ηρόδοτος, ο Πλούταρχος, ο Παυσανίας, ο Πλίνιος, για να επικαλεστούν. Αισθανόµαστε ότι το πνεύµα του θείου Οµήρου τριγυρνά εδώ. Πάνω από το µπλάβο πέλαγο, τα περίβρεχτα νησιά, τα κυανόπρωρα γοργά καράβια και κάτω από τον ολόλαµπρο ήλιο.
Αν κάποια τοποθεσία δικαιούται το εύσηµο του απέραντ ου γαλάζιου, τότε σίγουρα αυτή είναι το Μαγγανάρι (14 χλµ. από τη Χώρα). Οχι µόνο γιατί µέγα µέρος της ταινίας «Απέραντο γαλάζιο» γυρίστηκε εδώ, αλλά και γιατί δεν διαθέτει µία µόνο αγκαλιά, αλλά έξι. Εξι διαδοχικούς µικρούς, ειδυλλιακούς όρµους. Τους βλέπεις από ψηλά, από τον δρόµο που κατεβαίνει προς τη θάλασσα. Αυτή η διαδροµή σε εντυπωσιάζει, καθώς περνά µέσα από τα γλυπτά της φύσης, τους βράχους που το νερό και ο αέρας µετέτρεψαν σε απόκοσµες φιγούρες,ιδιαίτερα την ώρα του ηλιοβασιλέµατος.
Στον δρόµο για την Αγία Θεοδότη Στην άλλη µεριά του νησιού, στον δρόµο για την Αγία Θεοδότη (8,5 χλµ. από τη Χώρα), κάπου 6 χλµ. από τη Χώρα, πάµε δεξιά για Ψάθη. Κάπου 2 χλµ. µετά, ο δρόµος διακλαδώνεται δεξιά για Αγιο Γεώργιο (1,2 χλµ.) και για το µοναστήρι του Αγί-ου Ιωάννη (3,6χλµ.)απόβατό χωµατόδροµο. Τα αστραφτερά λευκά µοναστήρια είναι η συνηθισµένη, ιδιαίτερη πινελιά πάνω στο γκρίζο των βουνών. Εδώ κερδίζετε πλήθος πανοραµικές εικόνες και κατά την επιστροφή, προτού βγείτε στην άσφαλτο για Ψάθη, ρί-χνετε µια προνοµιακή µατιά στον χάρτη των µικρών Κυκλάδων.
Η Ψάθη απέχει 5 χλµ. από εδώ, αλλά όταν διατρέξετε κάπου 1,5 χλµ., υπάρχει πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που σας προτρέπει να αφήσετε το αυτοκίνητο και να µπείτε στο καλντερίµι για το Παλαιόκαστρο. Λίγα σπίτια, µερικές ταβέρνες, ένα-δυο τρεχαντήρια και µια απλωτή αµµουδιά απέναντι από την Ηρακλειά. Κι ακόµη ένα εκκλησάκι, της Αγίας Θεοδότης, µε απίθανες καµπύλες ανάµεσα στη ξερή πια ρίγανη που όµως µοσχοβολά. Αυτός είναι ο κόσµος της Ψάθης, τόσο απλός, αλλά ικανός να στηρίξει µια στιγµή ευδαιµονίας.
Ενα πλακόστρωτο µονοπάτι σε προκαλεί να κατέβεις από το αυτοκίνητο και να βγεις από τον δρόµο σου (περίπου 8,5 χλµ. από τη Χώρα). Η πινακίδα δείχνει προς Παλαιόκαστρο. Περπατάς λοιπόν σε αυτό το όµορφο µονοπάτι που «ζώνει» την πλαγιά του ξερού βουνού, έχοντας δεξιά σου πανοραµικές εικόνες της πολυσχιδούς ακτής. Ετσι βρίσκεσαι ανάµεσα στα ερείπια του µεσαιωνικού κάστρου. Οµως και πάλι ένα ξωκλήσι, η Παναγιά Παλαιοκαστρίτσα – κατάλευκη ανάµεσα στους σωρούς από γκρίζες πέτρες – είναι αυτή που κερδίζει το µάτι, προτού το αποσπάσει από πάνω της η θέα του πελάγου και οι φιγούρες της Νάξου, της Αµοργού και της Ηρακλειάς. της Αµοργού της Ηρακλειάς.
Ολα άρχισαν από τον Σκάρκο Ολα στη Νιο ξεκίνησαν από τον γερο Σκάρκο. Και χωρίς να ξέρει κανείς ότι η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε εδώ έναν σπάνιο κυκλαδικό οικισµό, σίγουρα αυτός ο λόφος θα αιχµαλώτιζε τη ματιά του. Θα τον εντυπωσίαζαν αυτοί οι οµόκεντροι κύκλοι των ξερολιθιών που ξεκινούν από την «ακρόπολη» και µεγαλώνουν ως τη βάση του λόφου. Ισως µάλιστα οι πιο ευφάνταστοι να έβλεπαν στο σχήµα τους ένα µήνυµα προς τον έξω κόσµο. Ωστόσο το γεγονός είναι ότι εδώ, στο βάθος του Κάµπου, αυτός ο οικισµός µε τον χαρακτήρα οχυρού ήκµαζε κάπου 3.000 χρόνια π.Χ. Στη συνέχεια αυτός ο πολιτισµός των πάντοτε µοντέρνων ειδωλίων συνδέθηκε και συνυπήρξε µε τον ευγενή µινωικό πολιτισµό, προτού έρθουν οι ∆ωριείς και οι Ιωνες στο νησί. Κλασικά και ελληνιστικά, ρωµαϊκά και βυζαντινά χρόνια. Πειρατικά σκαριά και ενετικές γαλέρες πάνε κι έρχονται, και µετά ο Μπαρµπαρόσα µε τους Τούρκους του που αλώνιζε στο ∆ουκάτο της Νάξου. Οι τουρκικές γαλιότες ερήµωσαν τελικά το νησί. Η ζωή άρχισε ξανά µε τον αγώνα κατά των Τούρκων. Η Ιος, ελεύθερη πια, είχε και «χρυσή περίοδο», τότε, τον 19ο αιώνα, όταν διατηρούσε στενούς δεσµούς µε την Αίγυπτο και οι εύπορες οικογένειες έκτιζαν αρχοντικά – κάποια από αυτά διατηρούνται στη Χώρα και στον Γιαλό.
Η γειτονιά των ανεµόµυλων Τα σοκάκια της Χώρας σε οδηγούν κάποια στιγµή σε ξέφωτο. Και ξαφνικά βρίσκεσαι σε µια ολόκληρη γειτονιά ανεµόµυλων. ∆εκατέσσερις λευκοί «γίγαντες» στέκονται εδώ στο διάσελο, εκτεθειµένοι στους αγέρηδες. Κάποτε αυτοί συντηρούσαν τη ζωή στο νησί. Τώρα συντηρούν την οµορφιά και αποτελούν σκηνικό για παιδικά παιχνίδια. Και όχι µόνο. Εισχωρούν στο «κάδρο» νέων εικόνων της Χώρας, κάνοντάς τες ακόµη πιο σαγηνευτικές. Κάποιους ανεµόµυλους έχει συντηρήσει ο ∆ήµος και κάποιοι άλλοι φέρνουν τα σηµάδια του χρόνου, µε τα βασικά εξαρτήµατά τους σωριασµένα εδώ κι εκεί. Η Χώρα τελειώνει κάπου εδώ, αλλά αρχίζουν οι διαδροµές για άλλες ενδιαφέρουσες γωνιές του νησιού, όπως το Παλαιόκαστρο, την Ψάθη και το Μαγγανάρι.
Η κορυφή της Χώρας Σε όλες τις κυκλαδίτικες «χώρες» το ενδιαφέρον σκαρφαλώνει στην κορυφή, µαζί µε τα κτίσµατα, και κορυφώνεται. Παλαιά υπήρχε εκεί κάποιο κάστρο. Τώρα είναι κτισµένα συνήθως ένα ή δύο εκκλησάκια. Στην Ιο υπάρχουν τέσσερα. Ο Αγιος Νικόλαος, ο Αγιος Ελευθέριος και ο Αγιος Γεώργιος προβάλλουν από την καµπύλη της πλαγιάς. Το «τόξο» κλείνει η Παναγιά Γκρεµιώτισσα µε το καµπαναριό και τον ανεµοδαρµένο φοίνικα στην αυλή της. Κτίστηκε το 1797 και στο πολυποίκιλτο τέµπλο της υπάρχει η θαυµατουργή εικόνα της Παρθένου, η οποία, όπως πιστεύεται, ήλθε πάνω στα κύµατα από την Κρήτη. Από εδώ, την κορυφή της Χώρας, απέναντι στο ηλιοβασίλεµα, η θέα προς το λιµάνι του Γιαλού ως πέρα τη Σίκινο είναι µαγευτική.
Στεγάδια και µικρές «πιάτσες» Από µακριά, η σφιχτοδεµένη Χώρα µοιάζει τελείως εσωστρεφής. Σκέπτεσαι ότι αυτό το γοητευτικό σύνολο µε τα λευκά σπίτια και τις εκκλησιές είναι ένα αδιαπέραστο κέλυφος. Λες ότι τίποτε δεν κυκλοφορεί µέσα σε αυτόν τον σωρό από κτίσµατα. Οµως αυτός είναι ένα ζωντανός οργανισµός, µε τις αρτηρίες του. ∆εν µπορείς να φανταστείς ότι αυτή η τόσο παραδοσιακή εικόνα συντηρεί µέσα της έναν τόσο σύγχρονο τρόπο ζωής και ξαφνιάζεσαι όταν αρχίσεις να διατρέχεις τις «αρτηρίες» του: στενά σοκάκια µε πολλά στεγάδια – στέγαστρα που συνδέουν τα σπίτια –, τα οποία βγάζουν σε µικρές πιάτσες: την Πάνω και την Κάτω Πιάτσα και την πιάτσα του Ευαγγελισµού. Σε αυτές τις µικρές πλατείες µε τις απλωµένες καρέκλες µπορείς να σταµατήσεις και να πάρεις ανάσα.
Η θέα από τους Αγίους Αναργύρους Πουθενά αλλού ίσως ο υπερβατικός κόσµος δεν µπλέκεται τόσο γοητευτικά µε τον καθηµερινό. Μια φορά κι έναν καιρό κοιτάζαµε τη Χώρα από το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων στην κορυφή του µικρού λόφου. Ο ιερέας και ο ψάλτης είχαν βάλει την κυριακάτικη λειτουργία στον Ευαγγελισµό, αλλά τα βιολιά από την Αµοργό που είχαν έλθει για τον γάµο που ξεκίνησε αποβραδίς, δεν είχαν σταµατήσει. Κατά τα άλλα, η Χώρα έµοιαζε να κοιµάται. ∆ίνει αυτή την εντύπωση η Χώρα της Ιου. Από µακριά ο σφιχτοδεµένες οικισµός µοιάζει να στέκει ασάλευτος κάτω από τον δυνατό ήλιο. Μόνο τα φύλλα του φοίνικα ψηλά στην Γκρεµιώτισσα µοιάζουν να σαλεύουν στην ελαφριά ανάσα του αγέρα. Αν όµως χαθείτε µέσα στον λαβύρινθο, αισθάνεστε τη ζωή να κυλά στα σοκάκια, κάτω από τα στεγάδια. Αλλά και πάλι δεν φαντάζεστε ότι η ζωή χτυπά τόσο δυνατά αργά το βράδυ. ∆εν έχει η Χώρα διαφορετικά πρόσωπα, ένα πρόσωπο έχει. Απλώς µεταµορφώνεται στη διάρκεια του 24ώρου.
Στον δρόµο για την Αγία Θεοδότη Στην άλλη µεριά του νησιού, στον δρόµο για την Αγία Θεοδότη (8,5 χλµ. από τη Χώρα), κάπου 6 χλµ. από τη Χώρα, πάµε δεξιά για Ψάθη. Κάπου 2 χλµ. µετά, ο δρόµος διακλαδώνεται δεξιά για Αγιο Γεώργιο (1,2 χλµ.) και για το µοναστήρι του Αγί-ου Ιωάννη (3,6χλµ.)απόβατό χωµατόδροµο. Τα αστραφτερά λευκά µοναστήρια είναι η συνηθισµένη, ιδιαίτερη πινελιά πάνω στο γκρίζο των βουνών. Εδώ κερδίζετε πλήθος πανοραµικές εικόνες και κατά την επιστροφή, προτού βγείτε στην άσφαλτο για Ψάθη, ρί-χνετε µια προνοµιακή µατιά στον χάρτη των µικρών Κυκλάδων.
Η Ψάθη απέχει 5 χλµ. από εδώ, αλλά όταν διατρέξετε κάπου 1,5 χλµ., υπάρχει πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που σας προτρέπει να αφήσετε το αυτοκίνητο και να µπείτε στο καλντερίµι για το Παλαιόκαστρο. Λίγα σπίτια, µερικές ταβέρνες, ένα-δυο τρεχαντήρια και µια απλωτή αµµουδιά απέναντι από την Ηρακλειά. Κι ακόµη ένα εκκλησάκι, της Αγίας Θεοδότης, µε απίθανες καµπύλες ανάµεσα στη ξερή πια ρίγανη που όµως µοσχοβολά. Αυτός είναι ο κόσµος της Ψάθης, τόσο απλός, αλλά ικανός να στηρίξει µια στιγµή ευδαιµονίας.
Ενα πλακόστρωτο µονοπάτι σε προκαλεί να κατέβεις από το αυτοκίνητο και να βγεις από τον δρόµο σου (περίπου 8,5 χλµ. από τη Χώρα). Η πινακίδα δείχνει προς Παλαιόκαστρο. Περπατάς λοιπόν σε αυτό το όµορφο µονοπάτι που «ζώνει» την πλαγιά του ξερού βουνού, έχοντας δεξιά σου πανοραµικές εικόνες της πολυσχιδούς ακτής. Ετσι βρίσκεσαι ανάµεσα στα ερείπια του µεσαιωνικού κάστρου. Οµως και πάλι ένα ξωκλήσι, η Παναγιά Παλαιοκαστρίτσα – κατάλευκη ανάµεσα στους σωρούς από γκρίζες πέτρες – είναι αυτή που κερδίζει το µάτι, προτού το αποσπάσει από πάνω της η θέα του πελάγου και οι φιγούρες της Νάξου, της Αµοργού και της Ηρακλειάς. της Αµοργού της Ηρακλειάς.
Βόλτα στου Παπά τ’ Αυλάκι Πριν από το Μαγγανάρι, κάπου 8 χλµ. από τη Χώρα, ο δρόµος διακλαδώνεται αριστερά προς τον Αγιο Ιωάννη του Καλάµου και µετά το µοναστήρι γίνεται δύσκολος χωµατόδροµος. Κάπου 2,6 χλµ. µετά το µοναστήρι φαίνεται κάτω η ωραία, µοναχική αµµουδιά Παπά Αυλάκι. Μπορείτε να κατηφορίσετε από το χαµένο µέσα στα πολλά φρύγανα µονοπάτι ως τα σµαραγδένια νερά, αλλά να έχετε κατά νου ότι η ανάβαση είναι σαφώς δυσκολότερη από την κατάβαση. Μετά η διαδροµή γίνεται κατηφορική και δύσκολη ως τη µεγάλη παραλία του Καλάµου, όπου ο καθένας θα βρει την απόµερη γωνιά του. Ο δρόµος συνεχίζεται για 2,7 χλµ. ακόµη, για την παραλία Πλάκες.
Ολα άρχισαν από τον Σκάρκο Ολα στη Νιο ξεκίνησαν από τον γερο Σκάρκο. Και χωρίς να ξέρει κανείς ότι η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε εδώ έναν σπάνιο κυκλαδικό οικισµό, σίγουρα αυτός ο λόφος θα αιχµαλώτιζε τη ματιά του. Θα τον εντυπωσίαζαν αυτοί οι οµόκεντροι κύκλοι των ξερολιθιών που ξεκινούν από την «ακρόπολη» και µεγαλώνουν ως τη βάση του λόφου. Ισως µάλιστα οι πιο ευφάνταστοι να έβλεπαν στο σχήµα τους ένα µήνυµα προς τον έξω κόσµο. Ωστόσο το γεγονός είναι ότι εδώ, στο βάθος του Κάµπου, αυτός ο οικισµός µε τον χαρακτήρα οχυρού ήκµαζε κάπου 3.000 χρόνια π.Χ. Στη συνέχεια αυτός ο πολιτισµός των πάντοτε µοντέρνων ειδωλίων συνδέθηκε και συνυπήρξε µε τον ευγενή µινωικό πολιτισµό, προτού έρθουν οι ∆ωριείς και οι Ιωνες στο νησί. Κλασικά και ελληνιστικά, ρωµαϊκά και βυζαντινά χρόνια. Πειρατικά σκαριά και ενετικές γαλέρες πάνε κι έρχονται, και µετά ο Μπαρµπαρόσα µε τους Τούρκους του που αλώνιζε στο ∆ουκάτο της Νάξου. Οι τουρκικές γαλιότες ερήµωσαν τελικά το νησί. Η ζωή άρχισε ξανά µε τον αγώνα κατά των Τούρκων. Η Ιος, ελεύθερη πια, είχε και «χρυσή περίοδο», τότε, τον 19ο αιώνα, όταν διατηρούσε στενούς δεσµούς µε την Αίγυπτο και οι εύπορες οικογένειες έκτιζαν αρχοντικά – κάποια από αυτά διατηρούνται στη Χώρα και στον Γιαλό.
Η γειτονιά των ανεµόµυλων Τα σοκάκια της Χώρας σε οδηγούν κάποια στιγµή σε ξέφωτο. Και ξαφνικά βρίσκεσαι σε µια ολόκληρη γειτονιά ανεµόµυλων. ∆εκατέσσερις λευκοί «γίγαντες» στέκονται εδώ στο διάσελο, εκτεθειµένοι στους αγέρηδες. Κάποτε αυτοί συντηρούσαν τη ζωή στο νησί. Τώρα συντηρούν την οµορφιά και αποτελούν σκηνικό για παιδικά παιχνίδια. Και όχι µόνο. Εισχωρούν στο «κάδρο» νέων εικόνων της Χώρας, κάνοντάς τες ακόµη πιο σαγηνευτικές. Κάποιους ανεµόµυλους έχει συντηρήσει ο ∆ήµος και κάποιοι άλλοι φέρνουν τα σηµάδια του χρόνου, µε τα βασικά εξαρτήµατά τους σωριασµένα εδώ κι εκεί. Η Χώρα τελειώνει κάπου εδώ, αλλά αρχίζουν οι διαδροµές για άλλες ενδιαφέρουσες γωνιές του νησιού, όπως το Παλαιόκαστρο, την Ψάθη και το Μαγγανάρι.
Η κορυφή της Χώρας Σε όλες τις κυκλαδίτικες «χώρες» το ενδιαφέρον σκαρφαλώνει στην κορυφή, µαζί µε τα κτίσµατα, και κορυφώνεται. Παλαιά υπήρχε εκεί κάποιο κάστρο. Τώρα είναι κτισµένα συνήθως ένα ή δύο εκκλησάκια. Στην Ιο υπάρχουν τέσσερα. Ο Αγιος Νικόλαος, ο Αγιος Ελευθέριος και ο Αγιος Γεώργιος προβάλλουν από την καµπύλη της πλαγιάς. Το «τόξο» κλείνει η Παναγιά Γκρεµιώτισσα µε το καµπαναριό και τον ανεµοδαρµένο φοίνικα στην αυλή της. Κτίστηκε το 1797 και στο πολυποίκιλτο τέµπλο της υπάρχει η θαυµατουργή εικόνα της Παρθένου, η οποία, όπως πιστεύεται, ήλθε πάνω στα κύµατα από την Κρήτη. Από εδώ, την κορυφή της Χώρας, απέναντι στο ηλιοβασίλεµα, η θέα προς το λιµάνι του Γιαλού ως πέρα τη Σίκινο είναι µαγευτική.
Στεγάδια και µικρές «πιάτσες» Από µακριά, η σφιχτοδεµένη Χώρα µοιάζει τελείως εσωστρεφής. Σκέπτεσαι ότι αυτό το γοητευτικό σύνολο µε τα λευκά σπίτια και τις εκκλησιές είναι ένα αδιαπέραστο κέλυφος. Λες ότι τίποτε δεν κυκλοφορεί µέσα σε αυτόν τον σωρό από κτίσµατα. Οµως αυτός είναι ένα ζωντανός οργανισµός, µε τις αρτηρίες του. ∆εν µπορείς να φανταστείς ότι αυτή η τόσο παραδοσιακή εικόνα συντηρεί µέσα της έναν τόσο σύγχρονο τρόπο ζωής και ξαφνιάζεσαι όταν αρχίσεις να διατρέχεις τις «αρτηρίες» του: στενά σοκάκια µε πολλά στεγάδια – στέγαστρα που συνδέουν τα σπίτια –, τα οποία βγάζουν σε µικρές πιάτσες: την Πάνω και την Κάτω Πιάτσα και την πιάτσα του Ευαγγελισµού. Σε αυτές τις µικρές πλατείες µε τις απλωµένες καρέκλες µπορείς να σταµατήσεις και να πάρεις ανάσα.
Η θέα από τους Αγίους Αναργύρους Πουθενά αλλού ίσως ο υπερβατικός κόσµος δεν µπλέκεται τόσο γοητευτικά µε τον καθηµερινό. Μια φορά κι έναν καιρό κοιτάζαµε τη Χώρα από το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων στην κορυφή του µικρού λόφου. Ο ιερέας και ο ψάλτης είχαν βάλει την κυριακάτικη λειτουργία στον Ευαγγελισµό, αλλά τα βιολιά από την Αµοργό που είχαν έλθει για τον γάµο που ξεκίνησε αποβραδίς, δεν είχαν σταµατήσει. Κατά τα άλλα, η Χώρα έµοιαζε να κοιµάται. ∆ίνει αυτή την εντύπωση η Χώρα της Ιου. Από µακριά ο σφιχτοδεµένες οικισµός µοιάζει να στέκει ασάλευτος κάτω από τον δυνατό ήλιο. Μόνο τα φύλλα του φοίνικα ψηλά στην Γκρεµιώτισσα µοιάζουν να σαλεύουν στην ελαφριά ανάσα του αγέρα. Αν όµως χαθείτε µέσα στον λαβύρινθο, αισθάνεστε τη ζωή να κυλά στα σοκάκια, κάτω από τα στεγάδια. Αλλά και πάλι δεν φαντάζεστε ότι η ζωή χτυπά τόσο δυνατά αργά το βράδυ. ∆εν έχει η Χώρα διαφορετικά πρόσωπα, ένα πρόσωπο έχει. Απλώς µεταµορφώνεται στη διάρκεια του 24ώρου.
Διαμονή:
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με ένα από τα καταστήματα του δικτύου Travel Plan